Chế độ ăn uống cho người mắc bệnh xơ gan

Người mắc bệnh xơ gan nên ăn uống như thế nào?

- Tuyệt đối không uống rượu.

- Cân đối giữa các thành phần như chất đường, chất béo, chất đạm, rau và trái cây.

- Bệnh nhân bị bụng báng - xơ gan cổ chướng: phải hạn chế ăn muối, nước tương, nước mắm, chao và tất cả những thức ăn có vị mặn. Lượng muối natri không vượt quá 1.000 mg mỗi ngày, tương đương khoảng 2,5 g muối ăn.

- Hạn chế ăn những thức ăn đóng hộp, thức ăn chế biến sẵn và những thức ăn bán ngoài hàng ăn vì chúng chứa nhiều muối và nhiều bột ngọt. Nên nhớ rằng, bột ngọt cũng có nhiều muối natri trong đó.

- Uống khoảng 1-1,5 lít nước mỗi ngày.

- Nên tránh ăn mỡ động vật, bơ mà thay bằng dầu hoặc bơ thực vật.

- Người bị xơ gan có nhu cầu về chất đạm tương tự như người bình thường. Trung bình người lớn cần mỗi ngày khoảng 1 g protein cho mỗi kg cân nặng, nghĩa là một người nặng 50 kg cần khoảng 50 g protein. Những thức ăn có nhiều chất đạm là thịt và các sản phẩm chế biến từ thịt (chứa 20% protein), cá (20%), trứng (13%), ngũ cốc (10%), sữa (3%). Khi bệnh nhân xơ gan bị lơ mơ hay hôn mê, phải ngưng ăn chất đạm hoàn toàn.

- Rau và trái cây tươi là nguồn cung cấp vitamin và các khoáng chất rất cần thiết cho cơ thể và hoạt động của gan.

Để phòng bệnh xơ gan, nên hạn chế uống rượu và tiêm phòng viêm gan B, (cần tiêm sớm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ). Đối với những người đã bị viêm gan B hoặc C mạn tính, cần theo dõi định kỳ 3 hoặc 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị sớm những trường hợp viêm gan đang tiến triển, nhằm hạn chế các biến chứng nặng như xơ gan và ung thư gan. Cần theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý gây viêm gan do các nguyên nhân khác như suy tim, tắc mật.

Xem thêm: chữa bệnh xơ gan | thuoc tri benh gan | chữa xơ gan cổ chướng giai đoạn cuối

Bệnh xơ gan có những biến chứng gi? và cách điều trị xơ gan

Xơ gan được coi là một bệnh trong “tứ chứng nan y”, ngày nay với những tiến bộ của y học hiện đại, đã có những hướng mới mở ra cho các bệnh nhân xơ gan, đặc biệt là việc kiểm soát và phòng ngừa các biến chứng giúp ổn định lại chức năng gan hay làm chậm sự tiến triển của bệnh, việc chẩn đoán sớm và tìm ra nguyên nhân để điều trị xơ gan cũng cần được nhấn mạnh. 

 

Bệnh xơ gan có biểu hiện gì? 

 

Xơ gan là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng cấu trúc bình thường của gan bị biến đổi và thay thế bằng mô xơ sẹo không còn chức năng, thường gây ra bởi quá trình viêm kéo dài tại gan do nhiều bệnh lý khác nhau như xơ gan do ứ mật; hóa chất, thuốc; thiểu dưỡng; ký sinh trùng; rối loạn chuyển hóa... nhưng thường gặp nhất là tình trạng lạm dụng rượu và nhiễm virut viêm gan. Các thương tổn trong xơ gan thường không thể hồi phục được nhưng hoàn toàn có thể làm chậm hoặc ngăn cản các thương tổn này bằng việc điều trị hợp lý. 

 

Thời kỳ đầu, xơ gan thường không có triệu chứng, về sau tùy thuộc từng mức độ có các biểu hiện của hội chứng suy tế bào gan, hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, bệnh nhân mệt mỏi, kém ăn, vàng da, da sạm, dễ chảy máu cam, chảy máu chân răng, phù, cổ trướng, suy giảm chức năng tình dục..., nặng hơn có những triệu chứng của biến chứng như nôn ra máu và đi ngoài phân đen do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, hôn mê gan, suy thận, các biểu hiện nhiễm khuẩn hoặc do xơ gan ung thư hóa... 

 

 Nhận biết và kiểm soát các biến chứng là yếu tố quan trọng 

 

Các biến chứng thường gặp của xơ gan như vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, cổ trướng, nhiễm khuẩn màng bụng tiên phát, hội chứng gan thận, bệnh não gan... 

 

Với giãn tĩnh mạch thực quản có 3 chiến lược điều trị cần được xác định đó là phòng ngừa vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, điều trị chảy máu tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản và phòng chảy máu trở lại. Phòng ngừa vỡ giãn tĩnh mạch thực quản được áp dụng cho tất cả các bệnh nhân có biểu hiện giãn tĩnh mạch từ mức độ vừa trở lên, tập trung vào việc làm giảm áp lực tĩnh mạch cửa và dùng các biện pháp tác động trực tiếp lên tĩnh mạch như tiêm xơ, thắt tĩnh mạch thực quản bằng vòng cao su, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng thắt tĩnh mạch thực quản bằng vòng cao su là biện pháp phòng ngừa ban đầu làm giảm tỷ lệ chảy máu và tử vong liên quan tới xuất huyết. Các thuốc nhóm chẹn beta giao cảm không chọn lọc như propranolol, nadolol, các nitrates và biện pháp cơ học như tạo các đường nối thông từ tĩnh mạch cửa sang tĩnh mạch chủ bằng TIPS (Transjugular Intrahepatic Portosystemic Shunt) hay phẫu thuật giúp đều giúp làm giảm áp lực tĩnh mạch cửa. Các biện pháp cơ học làm giảm áp cửa rõ rệt tuy vậy lại có thể gây ra bệnh não gan nhanh hơn nên không thể là các biện pháp phòng bệnh ban đầu. Trong trường hợp chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản, trước hết cần hồi sức ổn định tình trạng huyết động, dùng kháng sinh dự phòng, truyền nhỏ giọt tĩnh mạch các thuốc có tác dụng làm giảm áp lực tĩnh mạch cửa somatostatin, vasopressin, cân nhắc các biện pháp tiêm xơ hoặc thắt tĩnh mạch thực quản bằng vòng cao su. 

 

Các biến chứng khác như cổ trướng, nhiễm khuẩn màng bụng, ung thư hóa... cũng cần được đánh giá và điều trị hợp lý, kịp thời. Trong giai đoạn nặng thường có biểu hiện hôn mê gan, điều trị nhấn mạnh tới việc loại trừ các yếu tố thúc đẩy như chảy máu, nhiễm khuẩn, rối loạn điện giải... Chế độ ăn giảm đạm, dùng các thuốc giúp làm giảm lượng amoniac như neomycin, metronidazol, lactulose... 

Cách xử lý biến chứng của bệnh xơ gan? 

 

Có thể nói, hiện chưa có cách nào có thể điều trị đặc hiệu hay làm đảo ngược lại quá trình bệnh lý. Điều trị xơ gan đòi hỏi những hiểu biết về bệnh sử, sinh lý bệnh và diễn tiến của bệnh; căn cứ vào nguyên nhân và mức độ thương tổn của gan. Trong đợt tiến triển, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi, ăn đủ chất, hợp khẩu vị; đủ calo, nhiều sinh tố, đạm; hạn chế mỡ, ăn nhạt khi có phù. Về thuốc, dùng các thuốc làm tăng cường chuyển hóa tế bào gan như vitamin C, B12; glucocorticoid dùng trong đợt tiến triển của xơ gan do viêm gan virut, xơ gan ứ mật; các thuốc tăng cường chuyển hóa đạm; khi protein trong máu giảm nhiều dùng các dung dịch có chứa albumin hoặc các loại đạm tổng hợp; khi có phù, cổ trướng to cần phối hợp dùng các thuốc lợi tiểu, hoặc chọc dịch cổ trướng khi có chỉ định... 

 

Biện pháp phòng ngừa xơ gan 

 

Xơ gan là hậu quả của tổn thương gan do rất nhiều nguyên nhân khác nhau, việc phát hiện sớm đồng thời điều trị hợp lý, hiệu quả tất cả các biến chứng của bệnh là nền tảng trong điều trị. Ngày nay, có nhiều thuốc và lựa chọn phương pháp điều trị khác nhau đã phần nào làm giảm thiểu được các biến chứng, giúp cải thiện tình trạng bệnh và kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân; ghép gan dù có rất nhiều khó khăn về kỹ thuật, chi phí và nguồn tạng nhưng cũng là một hướng mang lại nhiều triển vọng. Tuy vậy, điều cần nhấn mạnh trước hết vẫn là việc dự phòng, bệnh nhân cần biết tất cả các biện pháp vệ sinh phòng chống lây nhiễm và tiêm phòng virut viêm gan, chống thói quen nghiện rượu, ăn uống đủ chất, phòng chống nhiễm sán lá gan, điều trị tốt các bệnh đường mật, thận trọng khi dùng các thuốc gây hại cho gan, dự phòng và điều trị tốt các bệnh viêm gan cấp và mạn tính... để làm giảm thiểu các hậu quả dẫn tới xơ gan. 

Xem thêm: triệu chứng bệnh gan | benh truyen nhiem | chữa xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu | ung thu gan

Thuốc đông y chữa xơ gan cổ chướng

Việc dùng thuốc đông y chữa xơ gan cổ chướng liệu có tốt hay không?

Các chuyên gia của chúng tôi nói rằng xơ gan cổ chướng là sau khi gan bị xơ mất đi khả năng trao đổi chất, làm cho nước tích lại, lượng nước lớn làm ảnh hưởng đến chức năng bôi trơn các cơ quan, làm cho bụng căng như quả bóng; đem lại mối nguy hiểm và sự bất tiện lớn cho bệnh trong cuộc sống. Nếu không kịp thời điều trị sẽ gây ảnh hưởng tới não,như vậy tỉ lệ tử vong rất cao.

Thuốc đông y chữa xơ gan cổ chướng có hiệu quả không ?    

Việc dùng thuốc đông y chữa bệnh xơ gan cổ chướng sẽ đem lại hiệu quả nhất định nhưng để chữa triệt để bệnh xơ gan cổ chướng thì khó. Mặc dù thuốc đông y có tác dụng khống chế bệnh biến, giảm tốc độ nước phát sinh, nhưng không có khả năng xử lý lượng nước đã tồn tại. Nếu dùng tuốc một cách mù quáng rất có khả năng tạo thêm gánh nặng cho gan, làm cho bệnh tình xấu đi.

Ngoài ra thuốc đông y có thành phần phức tạp, nếu sử dụng thuốc không thích hợp, có thể mang lại nguy hiểm cho gan, đặc biệt là thuốc đông y có rất nhiều thảo dược gây tổn thương gan, làm cho gan tổn hại nghiêm trọng. Thậm chí mức độ tổn hại do thuốc gây ra còn nghiêm trọng hơn so với virut gây ra. Vì vậy sử dụng thuốc đông y điều trị xơ gan cổ chướng nhất định phải cẩn thận. Đặc biệt là thuốc dân gian bốc sẵn, thuốc bốc theo đơn, thuốc cổ bí truyền ,thuốc thành phần không rõ ràng. Bệnh nhân mà sử dụng nhất định sẽ nguy hiểm tới tính mạng vì thế bệnh nhân nên căn cứ vào tình trạnh bệnh cụ thể của bản thân mà tiến hành điều trị khoa học.

Xem thêm: ung thư gan là gi | chữa ung thư gan | bệnh xơ gan | điều trị bệnh xơ gan | triệu chứng bệnh gan | tác hại của rượu

Chữa xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu

Giải đáp vấn đề chữa xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu.

Trên lâm sàng, triệu chứng của xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu không rõ ràng, nếu sớm áp dụng điều trị khoa học, vậy thì xơ gan cổ chướng có thể đẩy lui, còn về có chữa khỏi được không, các chuyên gia đã chỉ ra rằng bệnh nhân tốt nhất nên đến các cơ sở chính quy kiểm tra sau đó điều trị, dưới đây là bài giới thiệu chi tiết về vấn đề chữa xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu.   

Xơ gan cổ chướng là xơ gan giai đoạn cuối, tức là chức năng gan của bệnh nhân đã mất đi chức năng trao đổi chất, ảnh hưởng nghiêm trong đến sinh hoạt bình thường, do đó xơ gan cổ chướng nên sớm được điều trị, vậy thì xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu có thể chữa khỏi không? Phòng khám 12 Kim Mã chúng tôi đã mời các chuyên gia trong lĩnh vực xơ gan cổ chướng giải đáp vấn đề này.  

  

Xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu có nghiêm trọng không?

Các chuyên gia đã chỉ ra rằng trên lâm sàng nguyên nhân dẫn đến xơ gan cổ chướng thường là ở xơ gan, khi bệnh nhân mắc xơ gan chức năng gan suy giảm dẫn đến chứng cao áp tĩnh mạch cửa, rồi dẫn đến lá lách to, từ đó không hấp thụ được protein và vitamin mà còn đào thải protein hình thành phù thũng, thông thường triệu chứng xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu không rõ ràng, nhưng khi bệnh nhân phát triển thành giai đoạn cuối điều trị lúc này rất phức tạp, do đó, xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu càng sớm điều trị càng tốt.   

Xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu chữa khỏi không?

Các chuyên gia của phòng khám 12 Kim Mã đã chỉ ra rằng xơ gan cổ chướng là 1 loại trạng thái không ổn định, rất dễ gây ra các tái phát nguy hiểm, do đó bệnh nhân không chỉ phải tích cực điều trị mà còn tích cực phòng chống các tái phát, chỉ cần kiên trì trong thời gian dài áp dụng điều trị khoa học vậy thì bệnh tình của bệnh nhân có thể được khống chế sau đó xơ gan cổ chướng có thể đầy lui được rồi.  

Vậy chữa xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu như thế nào?  

Các chuyên gia đã chỉ ra rằng bệnh tình xơ gan cổ chướng phức tạp nhiều biến dị, do đó bệnh nhân không được lạm dụng thuốc có thể dùng thuốc đông y chữa bệnh xơ gan cổ chướng, tránh tăng gánh nặng cho gan, bệnh nhân nên tim ra nguyên nhân bệnh, sau đó điều trị, đồng thời cũng cần nghe theo hướng dẫn của bác sĩ về bảo vệ gan, tức là nghỉ ngời tĩnh dưỡng và điều trị bằng dĩnh dưỡng, chỉ có kết hợp nhiều phương diện thế này thì khả năng bệnh nhân hồi phục mới càng lớn.  

Để đảm bảo tính chính xác của việc điều trị, bệnh nhân tốt nhất nên đến các cơ sở chính quy để kiểm tra, bệnh nhân có thể đến phòng khám 12 Kim Mã của chúng tôi để tìm hiểu, phòng khám của chúng tôi với các trang thiết bị hiện đại tiến tiến nhất có thể kiểm tra chính xác cụ thể bệnh tình của bệnh nhân, đồng thời kết hợp với sự tư vấn của các chuyên gia gan hàng đầu, đưa ra các phác đồ điều trị tốt nhất cho bệnh nhân!    

Xem thêm: ung thư gan là gi | chữa ung thư gan | bệnh xơ gan | điều trị bệnh xơ gan | triệu chứng bệnh gan | tác hại của rượu

Triệu chứng xơ gan cổ chướng

Triệu chứng xơ gan cổ chướng biểu hiện như thế nào?

Xơ gan là một bệnh mãn tính toàn thân tổn thương chủ yếu là cấu trúc của gan bị biến dạng do sự tăng sinh và xơ hóa của tổ chức gan, hình thành các cục tại mô gan. Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là chức năng gan giảm và một loạt triệu chứng do tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng khác nhau mà y học cổ truyền thường mô tả trong các chứng: ‘Tích Tụ’, ‘Cổ Trướng’, ‘trướng bụng, 'Thủy cổ" (Cảnh Nhạc Toàn Thư)...

Nguyên nhân xơ gan cổ chướng:

Những nguyên nhân thường gặp theo y học hiện đại là:

  -  Viêm gan do vi rút.

  -  Nhiễm bệnh hấp huyết trùng.

  -  Dinh dưỡng kém và nghiện rượu.

  -  Nhiễm độc hóa chất như Thạch tín... Hoặc do tắc mật kéo dài gây xơ gan, thường rất ít gặp.

Các chuyên gia của phòng khám 12 Kim Mã đã chỉ ra rằng sự hình thành của xơ gan có liên quan đến 3 tạng Can, Tỳ và Thận. Nguyên nhân chính là do khí trệ, huyết ứ, thủy thấp ứ đọng trong cơ thể dẫn đến làm hư tổn thận âm, thận dương. Có thể giải thích cơ chế các triệu chứng bệnh lý như sau: Chứng hoàng đản và tích tụ trực tiếp ảnh huởng đến tạng Can. Can tàng huyết, thích sơ tiết, bệnh lâu ngày, Can không được thông đều sinh ra can khí uất sẽ ảnh hưởng đến chức năng của tỳ vị (can vị bất hòa, tỳ vị hư nhược). Trên lâm sàng thường có các triệu chứng như ngực sườn đầy tức, ợ hơi, nôn, buồn nôn, chán ăn, tiêu lỏng... bệnh lâu ngày khí trệ sinh ra huyết ứ, biểu hiện các triệu chứng mạn sườn đau tức tăng cố định, môi lưỡi tím thâm, các hội chứng ứ huyết, xuất huyết. Mặt khác, nếu do ăn uống thiếu thốn thất thường, nghiện rượu quá độ cũng làm tổn thương tỳ vị, chức năng tỳ vận hoá kém nội sinh thấp nhiệt, tân dịch bị tổn thương. Nếu cảm nhiễm trùng độc hoặc hóa chất độc hại cũngđều do tác hại can tỳ mà sinh bệnh. Bệnh lâu ngày sẽ tổn hại thận, thận dương hư tiểu khó khăn, phù và cổ trướng nặng hơn, thận âm hư dẫn tới can thận âm hư, can hỏa vượng, can huyết hao tổn, can phong động sinh co giật hôn mê... Tóm lại bệnh xơ gan giai đoạn đầu chủ yếu là tổn thương can tỳ, khí ứ, huyết trệ, vào giai đoạn cuối tạng thận cũng bị tổn thương sinh ra tỳ thận dương hư và can thận âm hư, bệnh trầm trọng và khó trị.

Triệu chứng xơ gan cổ trướng:

  -  Giai đoạn bắt đầu: Chức năng gan còn bù trừ, triệu chứng lâm sàng thường không rõ hoặc rất nhẹ, chủ yếu triệu chứng rối loạn tiêu hóa như ăn không biết ngon, tiêu lỏng, người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau nhẹ, hơi tức vùng bụng trên bên phải hoặc đầy bụng, nôn hoặc buồn nôn. Khám gan hơi to (có thể không to), có bệnh nhân lách to. Chức năng gan bình thường hoặc hơi suy giảm, có thể khám kỹ phát hiện điểm ứ huyết, mạch sao mà xác định bệnh (có khả năngchữa xơ gan cổ chướng giai đoạn đầu khỏi rứt điểm là rất cao).

  -  Giai đoạn toàn phát: Chức năng gan suy giảm rõ. Lâm sàng biểu hiện triệu chứng rối loạn tiêu hóa tăng, mạn sườn bên phải đau rõ, sụt cân, da xạm, có bệnh nhân vàng da, vàng mắt, điểm ứ huyết, mạch sao ở mặt, ngực, tay, vai, cổ.. . hoặc có hiện tượng giãn mao mạch, bàn tay, đầu ngón tay đỏ mập lên, chân răng, mũi, trĩ, xuất huyết, tiêu có máu, phụ nữ kinh nguyệt nhiều kéo dài, hoặc có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, tim hồi hộp, ít ngủ, chân tay tê dại, ngứa, tiểu ít, hoặc tiểu khó, cổ chân phù, bụng có nước nhẹ. Khám gan thấy có thể eo nhỏ hoặc to dưới bờ sườn, bờ sắc cứng.

  -  Giai đoạn cuối: Triệu chứng tăng áp lực tĩnh mạch rõ: cổ trướng, da bụng bóng, tuần hoàn bàng hệ, tiểu rất ít hoặc vô niệu, khó thở, người gầy, sắc mặt xạm tối, da mặt vàng đậm, bệnh nặng có xuất huyết tiêu hóa, tinh thần lờ đờ, buồn ngủ hoặc hưng phấn, hốt hoảng, hôn mê gan..

Xem thêm: ung thư gan là gi | chữa ung thư gan | bệnh xơ gan | điều trị bệnh xơ gan | triệu chứng bệnh gan | tác hại của rượu

Nguyên nhân dẫn đến xơ gan cổ chướng

Xơ gan cổ chướng là gì?

Bụng chướng to, cứng, da bụng bóng chính là biểu hiện, triệu chứng xơ gan cổ chướng. Dưới đây là hình ảnh về cháu bé mắc chứng bệnh xơ gan cổ chướng

Hình ảnh cháu bé mắc chứng bệnh xơ gan cổ chướng

Bình thường khoang màng bụng giữa lá thành và lá tạng là một khoang ảo không có nước, nếu có chăng chỉ là một ít chất nhầy bôi trơn không đáng kể.

Khi giữa lá thành lá tạng của màng bụng xuất hiện một lượng dịch (ít hoặc nhiều) gọi là tràn dịch màng bụng hay Cổ chướng.

Nguyên nhân gây tràn dịch màng bụng (Cổ chướng) chia thành 2 nhóm lớn:

  -  Nguyên nhân gây cổ chướng dịch tiết (lao màng bụng, K, viêm...)

  -  Nguyên nhân gây dịch thấm (xơ gan, suy thận, tim, suy dinh dưỡng)

Phạm vi bài này đề cập tới một nguyên nhân gây cổ chướng là xơ gan.

Cơ chế hình thành cổ chướng trong bệnh gan

1. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa, giảm protide huyết tương:

Từ năm 1856 Starling đã phát hiện được một điều quan trọng là: Sở dĩ nước luôn giữ trong lòng mạch, không bị thoát qua thành mạch ra ngoài vì: có sự cân bằng giữa hai yếu tố (áp lực mao mạch và áp lực keo) cụ thể là:

  -  Áp lực mao mạch có xu hướng đẩy nước và các chất ra khỏi mao mạch.

  -  Áp lực thẩm thấu chủ yếu là keo của protide (anbumin) có xu hướng giữ nước và các chất ở lại trong lòng mao mạch.

Ở người xơ gan (giai đoạn muộn) hai yếu tố nêu trên mất sự cân bằng: áp lực mao mạch tăng (do áp lực của tĩnh mạch gánh) nên nước và các chất bị đẩy ra khỏi lòng mạch, đồng thời áp lực thẩm thấu giảm vì anbumin huyết tương giảm (do suy gan không tổng hợp đủ) nên không giữ được nước, các chất trong lòng mạch. Nước và các chất thoát ra vào khoang màng bụng hình thành Cổ chướng.

Tuy nhiên có trường hợp có tăng áp lực tĩnh mạch gánh, có giảm anbumin huyết thanh nhưng không hình thành Cổ chướng. Như vậy việc hình thành cổ chướng còn có những cơ chế khác nữa.

2. Sự cản trở tuần hoàn sau xoang:

(P.lách tăng vừa trên 10 cm nước áp lực trên gan tự do giảm dưới 9cm nước, áp lực tĩnh mạch trên gan bít tăng trên 10cm nước, chênh lệch P bít / tự do tăng trên 1 cm nước)

Nếu tắc hoặc chèn ép tĩnh mạch trước xoang chủ yếu gây lách to, THBH, ít khi có dịch Cổ chướng. Ngược lại có khi cản trở tuần hoàn sau xoang (chèn ép TMG hoặc TMTG) thì xuất hiện cổ chướng với các mức độ khác nhau. Trong bệnh xơ gan các tĩnh mạch gan bị chèn ép bởi các u cục tân tạo - sự tăng sinh hoặc phình ra của các tế bào Kupffer. Áp lực xoang tăng làm rỉ dịch ra xung quanh. Hệ thống bạch mạch giãn to (cũng gây chèn ép tĩnh mạch gan) nhằm dẫn đi lượng dịch rỉ này. Nhưng đến một lúc nào đó lượng dịch vượt quá khả năng dẫn lưu của nó thì dịch rỉ từ mặt gan chảy thẳng vào ổ bụng góp phần tạo nên Cổ chướng. Về mặt tổ chức học lớp tế bào lót màng trong của xoang gan có cấu trúc không liên tục khi có tăng áp lực xoang dịch rỉ càng dễ dàng chảy thẳng vào ổ bụng.

3. Vai trò của thận và các hormon:

Thận có vai trò rất quan trọng trong quá trình điều hoà nước và điện giải của cơ thể. Khi bệnh nhân bị xơ gan cổ chướng có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động của thận:

+  Dịch cổ chướng nhiều làm tăng áp lực trong ổ bụng gây ảnh hưởng tới chức năng lọc của thận:

   -  Nước cổ chướng ép làm tăng áp lực tĩnh mạch thận. Áp lực tĩnh mạch thận tăng tạo nên một đối áp làm cản trở tuần hoàn trong thận làm mức lọc của cầu thận giảm.

   -  Áp lực ổ bụng tăng tác động lên chính bản thân thận làm rối loạn tuần hoàn vỏ thận, làm ảnh hưởng tới hoạt tính của renin huyết tương.

   -  Áp lực ổ bụng tăng còn ép vào niệu quản cản trở vai trò dẫn nước tiểu của nó.

   -  Lưu lượng máu qua thận giảm nên mức lọc Na giảm. Na giữ lại trong cơ thể sẽ giữ nước gây phù, Cổ chướng.

+  Vai trò của hormon: Aldosterol tăng làm cho tái hấp thu Na ở ống lượn xa và tăng thải kali. Sự tăng aldosteron ở người xơ gan theo 2 cơ chế sau:

   -  Gan xơ nên chức năng hủy aldosteron giảm nên làm cho nồng độ al osteron tăng cao.

   -  Trong xơ gan thể tích máu lưu thông giảm kích thích các thụ cảm thể tích làm vỏ thượng thận tăng sản xuất aldosteron.

+  Ống lượn gần tăng tái hấp thu Natri theo một cơ chế mà người ta chưa biết rõ (làm tăng ngưỡng hoặc giảm hormon bài xuất Natri. Cũng có tác giả đề cập tới vai trò của renin prostaglandin và các cathecolamin tham gia vào các vòng xoắn này)

Vậy ở người xơ gan bị nước ứ lại gây phù, cổ chướng do hấp thu quá nhiều Natri, áp lực thẩm thấu tăng kích thích các thụ cảm thể làm tăng sản xuất ADH (Anti Diuretique Hormon) của thùy sau tuyến yên. Nước tăng tái hấp thu ở ống thận và ứ lại trong các mô do sự cân bằng thẩm thấu chưa được hồi phục. Nước thoát từ lòng mạch vào ổ bụng làm giảm thể tích máu kích thích thụ cảm thể tích làm tăng sản xuất Aldosteron và giữ Na phát sinh vòng xoắn bệnh lý duy trì sự giữ nước ngoài mạch nhưng lại thiếu dịch trong lòng mạch.

   -  Tình trạng suy thận chức năng ở người xơ gan (khi gh p cho bệnh nhân một gan lành thì chức năng thận trở lại bình thường). Gan xơ ngăn cản lưu thông máu trở về một phần không nhỏ máu bị ứ lại trong các cơ quan ổ bụng và chảy máu vào các đường nối thông ở cửa - chủ, làm hệ thống này giãn ra rất nhanh, nhiều. Mặc dù thể tích máu chung có tăng lên để bù, xong vẫn không đủ làm đầy thể tích mạch còn lại. Trong khi đó suy gan làm albumin giảm kết hợp với áp lực tĩnh mạch cửa tăng làm cho nước thoát ra gây cổ chướng và làm giảm lượng máu lưu thông giảm làm cho máu tới thận giảm nên mức lọc cầu thận giảm thận phải tăng giữ Na, tăng giữ nước, tăng thải kali...Kết quả chức năng thận bị suy.

4. Một vài yếu tố khác:

  -  Màng bụng bình thường giữ vai trò chủ động điều khiển sự chuyển dịch giữa mao mạch và màng bụng, ở người xơ gan cổ chướng khả năng này bị giảm rõ rệt. Theo Sheavl: ở người xơ gan cổ chướng ngay cả khi dùng thuốc lợi tiểu liều cao, tốc độ hấp thu nước cổ chướng cũng không quá 930ml /24 giờ.

  -  Khi có cổ chướng áp lực cổ chướng tăng dần tới làm tăng áp lực lồng ngực cản trở dòng máu về nhĩ phải, cuối cùng dẫn tới ứ máu ngoại vi.

  -  Người bệnh cổ chướng giảm khả năng ăn uống và tiêu hóa rất nhiều họ sợ ăn và sẽ bị tăng cảm giác đầy tức khó chịu, chậm tiêu, khó thở. Cổ chướng còn làm cản trở quá trình tiêu hóa và hấp thu ở ruột.

Nói khái quát: cổ chướng biểu hiện một tình trạng thái quá nước và muối ứ lại trong cơ thể. Một tình trạng “Un erfilling”. Bắt đầu từ dịch trong lòng các tĩnh mạch nội tạng dẫn tới tăng TALTMC và hậu quả là giảm thể tích máu lưu thông. Sự giảm thể tích dịch lưu thông trong lòng mạch dẫn đến thận phản ứng bằng cách tăng cường dữ muối và nước.Mặt khác tình trạng “Overflow” lại thấy bắt đầu từ việc thận tăng giữ muối và nước do sự thiếu hụt thể tích.

Xem thêm: ung thư gan là gì|chữa ung thư gan|bệnh xơ gan|triệu chứng bệnh gan|tác hại của rượu

Loại thuốc nào tốt nhất điều trị bệnh xơ gan?

Chữa bệnh xơ gan - một vấn đề cấp thiết mà cho đến nay, ngành y tế vẫn bị bó tay trong công cuộc đấu tranh chống xơ gan.

Vấn đề ở chỗ là thậm chí nếu sống sót được bệnh nhân xơ gan vẫn không thể hồi phục sức khỏe vì cấu trúc bình thường của gan đã bị biến đổi.

Tuy nhiên, hiện nay đã xuất hiện niềm hy vọng. Các nhà khoa học Nga ở vùng Sibiri đã chế ra một dược phẩm mới có khả năng khôi phục cơ quan bị hỏng và ngăn chặn những biến đổi. Một trong những tác giả của phát minh này, ông Gleb Zuzkov, thư ký khoa học của Viện Y Dược học thuộc chi nhánh Sibiri của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nói: “Dược phẩm này xúc tiến hoạt động của các tế bào gốc trong gan và ngoài ra còn gia tăng hoạt động của các tế bào gốc trong tủy xương là kho dự trữ nhiều tế bào gốc” mà dược phẩm mới làm cho chúng ra vào máu ngoại vi và chuyển đến cơ quan bị thiệt hại.”

Trên thị trường dược phẩm quốc tế chưa có loại thuốc tương tự dù giới khoa học đã từ lâu tập trung giải quyết vấn đề về bệnh xơ gan.

Theo Cơ quan Y tế Quốc tề (WHO), trong 50 năm qua, số người mắc bệnh viêm gan mãn tính và xơ gan đã tăng lên gấp 8 lần. Hiện nay, bệnh hepatit và xơ gan đứng hàng thứ 4 trong số các căn bệnh gây tử vong nhiều nhất, vượt trước bệnh lao và bệnh thiếu máu cơ tim. Nghiện rượu là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh xơ gan ; các tác nhân gây bệnh sơ gan khác là hậu quả viêm virut hepatit, các loại bệnh viêm ống mật và những biến chứng do một số loại thuốc gây ra. Ăn uống không lành mạnh, môi trường sinh thái bị ô nhiễm và hóa chất chứa trong xà phòng công nghiệp cũng tạo nguy cơ đe dọa sức khỏe.

Mười năm trước đây, các nhà khoa học Mỹ đã tuyên bố chế ra được thuốc mới chống bệnh xơ gan có khả năng phong tỏa protit RSK - chất khởi động bộ máy phát triển căn bệnh này. Tuy nhiên, các cuộc thử nghiệm cho thấy rằng, liệu thuốc này gây nhiều biến chứng tác hại. Cho tới nay các chuyên gia Hoa Kỳ vẫn chưa thể giảm được mức độ độc hại của thuốc này.

Năm ngoái, các nhà khoa học Anh đã thành công trong việc nuôi cấy gan nhân tạo. Mô của người được nuôi từ tế bào gốc lấy ra ở rốn đứa trẻ chỉ vài phút sau khi nó chào đời. Theo ý kiến của họ, những “lá gan” nhân tạo có thể được dùng để thay thế bộ phận gan bị hỏng. Song,để nghiên cứu ra phương pháp tạo được lá gan hoàn chỉnh chắc là phải mất vài chục năm.  

Các cuộc nghiên cứu trong lãnh vực tế bào gốc và gene cũng vậy. Sau đây là ý kiến của chuyên gia Gleg Zuzkov: “Trong lãnh vực này còn phải giải quyết vấn đề đạo đức. Ngoài ra có nhiều vấn đề sinh học vì có nguy cơ lá gan nhân tạo biến chứng và gây khối u. Về liệu pháp gene thì các cuộc nghiên cứu mới ở giai đoạn thử nghiệm.

Còn các nhà khoa học Sibiri thì đề xuất một phương pháp thực tế: liệu pháp tác động đến tế bào. Ưu tiên của dược phẩm mới là ở chỗ đây là một “ phương pháp có triển vọng thực tế”. Hiện nay, dược phẩm này đang trải qua giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng. Ngưới ta hi vọng trong 5 năm nữa, dược phẩm mới này, được gọi là “viên thuốc cứu sinh” sẽ được đưa vào thị trường.

Xem thêm: ung thư gan là gì | xơ gan cổ chướng | triệu chứng bệnh gan | tác hại của rượu

Củ gừng gió trong điều trị bệnh xơ gan

Củ gừng gió trong điều trị benh xo gan

Gừng gió ngày càng được nhiều bệnh nhân xa gần trong cả nước tìm để điều trị benh xo gan cổ trướng. Khi dùng gừng gió phải có sự chỉ dẫn nếu không, rất dễ nhầm với các cây ngải, nghệ đen, nghệ vàng, riềng...

Củ gừng gió trong điều trị xơ gan

Nhận diện cây gừng gió:

Vào năm 2000, khi hay tin ông Nguyễn Văn Q., sinh năm 1938, ở phường Quang Trung, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định bị bệnh xơ gan cổ trướng đơn thuần (bụng to như bụng phụ nữ mang thai tháng thứ 8, bè, da niêm mạc vàng nhạc xanh) hết bệnh, chúng tôi rất ngạc nhiên vì đây là trường hợp hy hữu. Qua tìm hiểu được biết ông Q. chữa được bệnh xơ gan cổ trướng bằng cây mai gan và theo ông, đã điều trị benh xo gan cổ trướng bằng cây mai gan không được uống rượu bia, phải ăn nhạt ít muối mắm.

Tôi tìm đọc sách, tài liệu về cây, con thuốc Nam dược của giáo sư, tiến sĩ Đỗ Tất Lợi và của nhiều tác giả khác viết về cây thuốc Việt Nam nhưng không sao tìm ra được lai lịch cây mai gan. Qua tìm hiểu từ thực tế được biết đồng bào dân tộc miền núi gọi cây mai gan là cây ngải xanh. Lật lại tài liệu có cây ngải xanh là tên khác của cây gừng gió (trang 368, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS - TS Đỗ Tất Lợi, NXB Y học, 2004)

Gừng  gió còn có tên khác: riềng gió, ngải xanh, ngải mặt trời, riềng dại; khuhet phtu, brateal, vong atic (Campuchia); ginembrefou (Pháp), phong khương, khinh keng (Tày), gừng dại, gừng giềng. Tên khoa học: Zingber zerumber (L) sm, thuộc họ gừng: Zingiberaceae. Cây cao từ 1 - 1,3m, thân rễ dạng củ phân nhiều nhánh, lúc củ non có màu vàng thơm.

Củ càng già càng to, chắc; trong ruột có màu vàng, có mùi thơm ngọt, dễ chịu. Lá mọc xếp lớp, không cuống, thuôn dài đầu nhọn, phía trên màu xanh lục, hơi nhạt ở phía dưới; bẹ nhẵn, trừ phía trên có lông...; cụm hoa dài 30 - 60 cm, phủ đầy vẩy, mép có mang lông hoa hình trứng mọc thẳng từ thân rễ thường có màu lục, khi già màu hồng đỏ đài và tràng màu trắng cánh môi màu vàng nhạt. Quả nang hình bầu dục, hạt màu đen, có áo hạt mềm màu trắng, mùa có hoa vào tháng  5 - 6. Cây gừng gió mọc hoang ở khắp nơi, chịu đất ẩm ướt - mát, bìa rừng, ven suối, đất núi rậm. Có thể trồng trong chậu kiểng để nơi râm mát ở gia đình, thuộc loại cây cảnh đẹp.

Một vài công dụng khác của gừng gió:

Phân tích về dược lý trong củ gừng gió có nhiều tinh dầu, dầu béo và nhựa. Trong tinh dầu có 13% các monoterpen và nhiều sesquiterpen, trong đó humulen chiếm 27%; monocyclic, sesquiterpen seton, zerumbom 37,5%.

Gừng gió có vị đắng, cay, tính ấm có tác dụng táng phong hàn, giảm đau, trị ứ huyết, chứng trúng gió, chóng mặt nôn nao ngất xỉu, quan trọng hơn là tác dụng tẩy độc, bồi dưỡng sau sinh, kích thích tiêu hóa, ăn ngon, ngủ tốt, da dẻ hồng hào... Thân rễ gừng gió 20 - 30g, rửa sạch giã nhỏ thêm ít rượu chắt nước uống chữa trúng gió bị ngất, lấy bã chưng nóng xoa xát khắp người trị chứng tê chân lạnh.

Thường dùng thân rễ thái mỏng ngâm trong rượu với liều 40 - 50g tươi hay sấy khô trong một chai nước 650 ml, ngâm trong thời gian 15 - 20 ngày, gạn xác lấy nước uống mỗi ngày 3 ly nhỏ như khai vị rất tốt với những bệnh nhân suy dinh dưỡng (trừ xơ gan cổ trướng). Thân rễ gừng gió giã nát cùng với lá chàm mèo, đắp làm thuốc cầm máu vết thương. Zerambom, thành phần chính của tinh dầu gừng gió ức chế sự phát triển của Micrococus Pyogenes Var, Aureus và Mycobacterium, Tusberculosis.

Củ cây gừng gió có tác dụng trong điều trị xơ gan cổ trướng đơn thuần, nghĩa là không có viêm gan siêu vi B, C dương tính, và loại trừ ung thư gan. Mặt khác trong bệnh lý về nội khoa, ngoài việc chẩn đoán dựa vào lâm sàng, sinh học, siêu âm, nó còn dựa trên cơ địa của mỗi người, có người chịu, có người không. Do đó vẫn phải thận trọng khi tìm chọn cây thuốc, tránh việc dùng thang thuốc thiếu khoa học.

Xem thêm:

chung ung thu gan tai ha noi | trieu chung cua benh gan | chua benh xo gan | xo gan co chuong | benh truyen nhiem

Món ăn điều trị bệnh xơ gan

Người mắc benh xo gan nên chú ý trong khi ăn uống

Theo y học cổ truyền, benh xo gan thuộc bệnh danh “cổ trướng, chứng  tích”. Chế độ ăn uống sẽ có tác dụng hỗ trợ trong điều trị bệnh. Dưới đây là cách chế biến một số món ăn dùng cho người xơ gan theo lương y Quốc Trung.

1. Cá trạch nấu đậu phụ

+ Nguyên liệu: Cá trạch 400g, đậu phụ 200g, cùng các gia vị.

+ Cách chế biến: Cá trạch bỏ mang và ruột, rửa sạch, cho vào nồi cùng 200g đậu phụ, cho lượng nước vừa đủ, nấu chín, nêm nếm gia vị vừa dùng. Món này có tác dụng bổ trung ích khí, tốt cho việc thanh trừ thấp nhiệt, thích hợp với người xơ gan có các triệu chứng: vàng da, vàng mắt, trướng bụng.

2. Cá chép nấu vỏ hồ lô

Cá chép nấu vỏ hồ lô

+ Nguyên liệu: Một con cá chép, 1 vỏ hồ lô (quả bầu eo) lâu năm, đậu đỏ hạt nhỏ 50g.

+ Cách chế biến: Cá chép bỏ mang đánh vảy, bỏ ruột, cho vào nồi hầm cùng với vỏ hồ lô và đậu đỏ, nêm nếm gia vị vừa dùng. Ăn ngày 1 lần, có tác dụng hỗ trợ điều trị xơ gan ở người có các triệu chứng: bụng to, sắc mặt sạm đen, tay chân lạnh, hoặc phù chi dưới, đi tiêu lỏng.

3. Trứng gà nấu kỷ tử

Trứng gà nấu kỷ tử

+ Nguyên liệu: Kỷ tử 30g, mạch đông 10g, cùng 4 cái trứng gà, và 50g thịt chân giò heo, tinh bột, đường và các gia vị.

+ Cách chế biến: Mạch đông rửa sạch cho vào nước đun sôi rồi vớt ra. Trứng gà đánh đều hấp cách thủy, để nguội cắt thành miếng. Thịt chân giò rửa sạch thái nhỏ cho vào trộn đều với tinh bột, đường rồi cho vào chảo dầu nóng, đảo cho chín, bỏ kỷ tử, trứng đã thái, mạch đông vào xào cùng, nêm gia vị vừa dùng.

Xem thêm:  tác hại của rượu | bệnh truyền nhiễm | tế bào gốc là gì | ghép tế bào gốc | ung thu gan la gi | đầy bụng khó tiêu

Cafe giúp giảm bệnh xơ gan

Cafe giúp giảm nguy cơ mắc bệnh xơ gan

Bệnh nhân viêm gan C uống đều đặn hơn 2 tách cà phê mỗi ngày sẽ giảm được bệnh xơ gan, tờ The Times of India đưa tin. Các chuyên gia thuộc Học viện Quốc gia bệnh tiểu đường, tiêu hóa và thận (Mỹ) mới tiến hành một nghiên cứu và nhận thấy đưa vào cơ thể 308 mg caffeine mỗi ngày có tác dụng chữa bệnh đối với người mắc bệnh viêm gan C.

Cafe giúp giảm nguy cơ mắc bệnh xơ gan

Nhóm nghiên cứu đã dựa trên dữ liệu về tiêu thụ caffeine trong hơn 2 năm của các bệnh nhân ở khoa gan Viện Y tế Quốc gia Mỹ. Những người tham gia vào cuộc nghiên cứu cho thấy uống hơn 2 tách cà phê, tương đương 308 mg caffeine đưa vào cơ thể, và được duy trì hằng ngày có tác dụng rõ rệt trong việc giảm bệnh xơ gan.

Xem thêm: tác hại của rượu | bệnh truyền nhiễm | tế bào gốc là gì | ghép tế bào gốc | ung thu gan la gi | đầy bụng khó tiêu